كاني هاي باريم
مهمترين كانيهاي باريم دار عبارتند از: باريت BaSO4 و ويتريت BaCO3. ميزان فراواني باريت بيشتر از ويتريت است.
–باريت يا باريتين Barite & Baritine
باريت يا باريتين با ترکيب شيميايي BaSO4 در سيستم اورتورومبيک و رومبيک بي پيراميدال متبلور مي شود و به صورت بلورهاي تيغه اي و بسيار بزرگ و يا در اشکال منشوري، پر مانند، توده هاي کنکرسيوني، رز صحرايي، ريزدانه و توده اي ديده مي شوند. وزن مخصوص آن 4.5-4.2گرم بر سانتي متر مکعب و سختي آن 3-3.5 مي باشد. باريت کاني باطله بسياري از کانسارهاي فلزات پايه را تشکيل مي دهد.
بلورهاي باريت معمولاً شفاف تا نيمه شفاف و کدر بوده و رنگ آنها سفيد تا بي رنگ است که گاهي تمايل به زرد شفاف، خاکستري، آبي کم رنگ، قرمز يا قهوه اي و بندرت قهوه اي تيره است. جلاي اين کاني شيشه اي تا صدفي و گاهي جلاي صمغي و مرواريدي دارد. رنگ خاکه آن سفيد است که بر اثر مالش، گاهي اوقات بودار مي شود.
باريت خالص از 65.7 % اکسيدباريم(BaO) و 34.3 % اکسيد سولفورو (SO3) تشکيل شده و بندرت به صورت خالص در طبيعت يافت مي شود.
باريت داراي خاصيت فسفرسانس و فلوئورسانس بوده و ساختمان بلوري آن بر اثر گرما (شعله فوتک) شکسته شده و به سختي گداخته مي شود. حرارت دادن شديد آن، سبب تظاهر رنگ فلوئورسانس نارنجي درخشان تا متمايل به نارنجي (نشانه وجود هماتيت يا کاني هاي سولفيدي)، قرمز ارغواني (نشانه وجود عنصر استرانسيم) و سبز متمايل به زرد (نشانه وجود عناصر قليايي) مي گردد، بر روي زغال ابتدا پرل Perle مشخصي ايجاد مي نمايد ولي با ادامه حرارت، توده هپاتيتي به صورت گسترده بر روي زغال تشکيل مي شود.
ايزومورفهاي باريت
باريت از نظر شيميايي خنثي بوده و وزن مخصوص آن نسبتاً زياد است و از ديدگاه شکل شناسي مي تواند با کلسيت، سلستين، ويتريت، آراگونيت، آلبيت، ژيپس، فلوئورين و انيدريت تشابه داشته باشد. از کلسيت، ويتريت و ژيپس بواسطه غير قابل حل بودن در اسيد، از آلبيت (و بطور اعم از فلدسپارها) بواسطه نرمي، از سلستين و انيدريت بواسطه فلوئورسانس نارنجي پس از گداخته شدن و سبز نمودن رنگ شعله فوتک، از فلوئوريت بواسطه فقدان فلوئورسانس و از آراگونيت بوسيله و مخصوص بالا و رخ شناخته مي شود.
باريت از نظر ساختمان بلورين تنها با ويتريت (کربنات باريم) مشابه است و از نظر کاربرد در صنايع، ويتريت مي تواند جايگزين نسبتاً مناسبي باشد ولي تظاهر اتفاقي آن و تجمع با کانه هاي فلزي بويژه سرب و روي از اقتصادي بودن آن مي کاهد.
–ويتريت (BaCO3)
ويتريت با ترکيب شيميايي BaCO3توسط کاني شناس برجسته انگليسي Withering کشف شده است، در سيستم اورتورومبيک متبلور مي شود. وزن مخصوص آن 35/4 –27/4 گرم بر سانتي متر مکعب، سختي آن 75/3-3، جلاي شيشه اي و گاهي صمغي مي باشد.ويتريت به رنگ سفيد، متمايل به زرد و خاکستري با رنگ خاکه سفيد و بلورهاي شفاف تا نيمه شفاف مي باشد. اين کاني معمولاً نسبت به باريت کمياب بوده و غالباً رگه هاي گالن را همراهي مي کند و با اسيد سولفوريک تبديل به سولفات باريم مي شود.
–باريتو کلسيت
باريتوکلسيت يک کاني مونوکلينيک در اشکال بلورين و توده اي مي باشد. فرمول شيميايي آن (Ba)،CaCO3، سختي آن 4 و وزن مخصوص آن 66/3-64/3 گرم بر سانتي متر مکعب است.
سطح شکست باريت وکلسيت نيمه کونکوئيدال و صدفي، جلاي آن شيشه اي با تمايل به حالت صمغي، بلورهاي آن شفاف تا نيمه شفاف و رنگ آن سفيد تا مايل به خاکستري و يا مايل به سبز تا زرد است. رنگ خاکه باريت وکلسيت سفيد بوده و در محلول اسيد کلريدريک رقيق حل مي شود.
–نيتروباريت
نيتروباريت کاني فرمول شيميايي(Ba(NO3)2) و سيستم بلوري تتراهدرال و داراي تقارن بوده و به آساني القاپذير است. در آب حل مي شود و بي رنگ است.
از ديگر ترکيبات باريم دار مي توان از:
بنتونيت (Benitoite)، اورانوسيرکيت (Uranocircite)، برومليت (Bromlite)، هيالوفان، سلسيان (Celsian)، کاپلنيت (Cappelenite)، هيالوتکيت، باريليت، ژيلسپايت (Gillespite)، تارامليت (Taramlite)، بروستريت (Browsterite)، ولسايت (Wellsite)، هارموتوم (Harmotume)، ادينگتونيت (Edingtonite)، لئوکسفنيت (Leucosphenite)،و لبورتيت(Volbortite)،گئورسيکسيت (Georceixite) و فرازيت (Ferrazite) نام برد.
برای بزرگنمایی بر روی تصویر کلیک کنید.