بایگانی برچسب: s

زمين شناسي و پراكندگي كانه باریت در ايران

معادن و كانسارهاي گوناگوني از باريت در ايران وجود دارد كه از لحاظ حجم و كيفيت در سطح جهاني قابل توجه هستند. كاني سازي باريت در ايران از پركامبرين ديده شده است و معادن باريت ايران در اكثر سازندهاي زمين شناسي يافت مي شوند.

بيشتر معادن و ذخاير باريت در ايران از نوع رگه اي و پرشدگي در شكافهاي مي باشد و انواع ديگر در صورتي كه وجود داشته باشند بسيار نادرند. سنگ درونگير بيشتر ذخاير رگه اي در ايران كربناتي و از نوع آهك دولوميتي است و در برخي از موارد توفهاي آهكي و توفهاي آندزيتي نيز به عنوان سنگ ميزبان مشاهده مي شوند. عيار اين نهشته ها در سنگ ميزبان اغلب پايين تر از 50 % است.

از ديدگاه زمين ساختي، پراكندگي ذخاير باريت ايران به ترتيب در زونهاي ايران مركزي و البرز بيشتر از ساير زونها و از ديدگاه زمين شناختي نيز عمدتاً سنگهاي دوران سنوزوئيك كه در برگيرنده اين ذخاير مي باشد، هر چند اين پراكندگي در ساير دورانهاي زمين شناختي نيز ديده مي شود.

ذخاير معدني باريت در بسياري از نقاط ايران يافت مي شود ولي بزرگترين و مهمترين آنها در اين نواحي حاجي آباد خور و دره كاشان در استان اصفهان، اليت در استان مازندران، جوشالو و آغجه مزار در استان قزوين، باريت الماس در آذربايجان شرقي، باريتين لار در استان تهران، اردکان و هفتهر عقدا و دشت ده در استان يزد قرار دارند. بعلاوه عدسي ها، لايه ها و رگه هاي بسياري در نقاط مختلف از جمله اطراف فريدون شهر، ساوه، دورود، آباده، سمنان، تربت جام، كرج، آشتيان، ورامين و… كشف شده است، ولي وسعت و حجم اين ذخاير محدود است.

راه های شناسایی باریت از دیگر کانی ها

باريت از نظر شيميايي خنثي بوده و وزن مخصوص آن نسبتاً زياد است و از ديدگاه شکل شناسي مي تواند با کلسيت، سلستين، ويتريت، آراگونيت، آلبيت، ژيپس، فلوئورين و انيدريت تشابه داشته باشد. از کلسيت، ويتريت و ژيپس بواسطه غيرقابل حل بودن در اسيد، از آلبيت ( و بطور اعم از فلدسپارها) بواسطه نرمي، از سلستين و انيدريت بواسطه فلوئورسانس نارنجي پس از گداخته شدن و سبز نمودن رنگ شعله فوتک،از فلوئوريت بواسطه فقدان فلوئورسانس و از آراگونيت بوسيله و مخصوص بالا و رخ شناخته مي شود.

باريت از نظر ساختمان بلورين تنها با ويتريت (کربنات باريم) مشابه است و از نظر کاربرد در صنايع، ويتريت مي تواند جايگزين نسبتاً مناسبي باشد ولي تظاهر اتفاقي آن و تجمع با کانه هاي فلزي بويژه سرب و روي از اقتصادي بودن آن مي کاهد.

راههای شناسایی باریت از دیگر کانی ها

باريت از نظر شيميايي خنثي بوده و وزن مخصوص آن نسبتاً زياد است و از ديدگاه شکل شناسي مي تواند با کلسيت، سلستين، ويتريت، آراگونيت، آلبيت، ژيپس، فلوئورين و انيدريت تشابه داشته باشد. از کلسيت، ويتريت و ژيپس بواسطه غيرقابل حل بودن در اسيد، از آلبيت ( و بطور اعم از فلدسپارها) بواسطه نرمي، از سلستين و انيدريت بواسطه فلوئورسانس نارنجي پس از گداخته شدن و سبز نمودن رنگ شعله فوتک،از فلوئوريت بواسطه فقدان فلوئورسانس و از آراگونيت بوسيله و مخصوص بالا و رخ شناخته مي شود.

باريت از نظر ساختمان بلورين تنها با ويتريت (کربنات باريم) مشابه است و از نظر کاربرد در صنايع، ويتريت مي تواند جايگزين نسبتاً مناسبي باشد ولي تظاهر اتفاقي آن و تجمع با کانه هاي فلزي بويژه سرب و روي از اقتصادي بودن آن مي کاهد.

نحوه تشکیل باریت :

باریت یک کانی رایج با گسترش زیاد است. بطور معمول به عنوان یکی کانی باطله در رگه‌های گرمایی همراه با کانسنگهای نقره، سرب ،مس،کبالت ، منگنز ، آنتیموان و همچنین در رگه‌های موجود در سنگ آهکی با کلسیت یا به صورت توده‌های باز مانده در رسهای پوشاننده سنگ آهکها و نیز در ماسه سنگها با کانسنگهای مس یافت می‌شود در بعضی مناطق به عنوان سیمان ماسه سنگها عمل می‌کند. گاهی نیز از چشمه‌های آب گرم رسوب می‌کند.

باریت و کاربرد گسترده اش

بیشتر محصولات باریت به عنوان عامل سنگین کننده در گل حفاری به کار می روند. این گل های دانسیته بالا باعث می شوند میله ی دریل به سمت پایین حرکت کند، ذرات برش خورده از وسط خارج می شوند و از فضای بین میله و دیوار به سطح برمی گردند. این گردش سیال دو کار را انجام می دهد:

1. سر مته را خنک می کند.

2. گل باریت دانسیته بالا سنگ های برش داده شده بوسیله دریل را جدا می کند و سپس آنها را تا سطح حمل می کند.

باریت همچنین به عنوان یک رنگ دانه در رنگ ها و پرکننده ی سنگین برای کاغذ، پوشاک و لاستیک به کار می رود. کاغذهایی که در کارت های بازی استفاده می شوند، مقداری باریت بین فیبرهای کاغذ وجود دارد. این دانسیته خیلی بالایی به کاغذ می دهد که به بازیکنان این امکان را می دهد که خیلی راحت با کارت ها سروکار داشته باشند.

باریت به طور عمده سنگ معدن باریم است که این باعث تنوع زیادی در ترکیبات باریم می شود. یکی از کاربرد ها در استحفاظ از اشعه ی ایکس می باشد. باریت این توانایی را دارد که از نشر پرتو ایکس و پرتو گاما به بیرون جلوگیری کند. برای ساختن بتون های با دانسیته بالا از باریت استفاده می شود تا از نشر پرتو ایکس در بیمارستان ها، نیروگاه ها و همچنین آزمایشگاه ها جلوگیری کند.

ترکیبات باریم همچنین در آزمایشات تشخیص پزشکی به کار می روند. اگر بیمار یک لیوان کوچک از مایعی که شامل پودر باریم در یک مخلوط شیر و بستنی است، بنوشد، مایع روی مری بیمار را می پوشاند. سپس یک اشعه ایکس از گلو گرفته می شود که از بافت نازک درون مری عکس برداری می کند. زیرا باریم در مقابل اشعه ایکس کدر است و از عبور آن جلوگیری می کند

منابع باریت

بيشتر باريت ها از لايه صخره هاي رسوبي كه تشكيل شده از باريت و در اعماق اقيانوس ها بوده استخراج مي شود. در بعضي از استخراج ها باريت به صورت رگه هاي سنگي ديده مي شود كه در اين حالت به مقدار كمي استخراج مي شود. سولفات باريم در اعماق زمين به وسيله آب هاي گرم زيرزمين تشكيل مي شود. در برخي موارد نيز باريت محصول فرعي استخراج موادي مانند سرب، فلز روي ، نقره يا ساير فلزات است. در آمريكا 9 معدن بزرگ باريت در نوادا، جیورجیا، تنسی و میزوری وجود دارد. توليد باريت در چين حدود 10 برابر بيشتر از آمريكا مي باشد، هندوستان نيز از توليد بالايي برخوردار است و حدود 40 كشور ديگر جهان توليد كننده باريت هستند. بسياري از ذخيره هاي جهان جنبه اقتصادي دارند اما بعضي ها مقرون به صرفه نيستند ( غيره اقتصادي ) به دليل اينكه در چين بسيار ارزان استخراج مي شود.

ناخالصي هاي باريت و ضرورت فرآوري آن

در معادن گوناگون، كانيهايي از قبيل كوارتز، كالكوپيريت، كلسيت، گالن، مالاكيت و گاهي سيدريت و هماتيت، باريت را همراهي مي كنند. براي استفاده باريت در صنايع مصرف كننده، كانيهاي همراه باريت، بايد از آن جدا شوند. در تمامي معادن، عيار حد يعني عيار مشخص كننده بين باطله و كانسنگ بايد حتي المقدور به صورت دقيق تعيين شود.

مهمترين شاخص باريت وزن مخصوص بالاي آن است و در واقع كيفيت محصول يك كارخانه بر مبناي مقدار وزن مخصوص باريت مشخص مي شود. در صورتي كه وزن مخصوص باريت gr/cm3 4.2 و يا بيشتر باشد، كيفيت لازم براي فروش خواهد داشت. وجود ناخالصيها در اين كانه، باعث كاهش وزن مخصوص آن خواهد شد، اين نشان مي دهد كه فرآوري باريت براي استفاده در صنايع گوناگون بسيار مهم است.
در معادن باريت با منشاء سيالات گرمابي، كانه عمدتاً به همراه چند كانه فلزي ديگر در داخل سنگ درونگير مشاهده مي شود. در اين نوع معادن دگرسانيهاي متنوعي نيز وجود دارد. مجموعه اين عوامل باعث افزايش ناخالصي در كانه باريت مي گردد كه بايد از آن جدا شود. اين ناخالصيها شامل اكسيد كلسيم، اكسيد منيزيم، اكسيد تيتانيم و اكسيد استرانسيم، فلزات سنگين مانند سرب، سولفيدها و ارسناتها، سيليس، اكسيد آلومينيم، سولفات-استرانسيم و فلوئوريد كلسيم است. در صنعت حفاري ناخالصيهايي مانند عناصر قليايي خاكي قابل حل مانند كلسيم در باريت به عنوان عناصر مزاحم در اين صنعت محسوب مي شوند. در صنعت داروسازي ناخالصيهاي مزاحم موجود در باريت شامل فلزات سنگين مانند سرب، سولفيدها و آرسناتها هستند. در صنايع شيشه سازي ناخالصيهاي مزاحم باريت شامل سليس، اكسيد آهن و آلومينيم است. در صنايع رنگسازي، اكسيد آهن و در صنايع شيميايي سولفات-استرانسيم، اكسيد آهن و فلوئورايد كلسيم به عنوان ناخالصيهاي مزاحم محسوب مي شوند. شرکت زمین کاو تامین کننده باریت می باشد

زمين شناسي و پراكندگي كانه باریت در ايران

  معادن و كانسارهاي گوناگوني از باريت در ايران وجود دارد كه از لحاظ حجم و كيفيت در سطح جهاني قابل توجه هستند. كاني سازي باريت در ايران از پركامبرين ديده شده است و معادن باريت ايران در اكثر سازندهاي زمين شناسي يافت مي شوند.

بيشتر معادن و ذخاير باريت در ايران از نوع رگه اي و پرشدگي در شكافهاي مي باشد و انواع ديگر در صورتي كه وجود داشته باشند بسيار نادرند. سنگ درونگير بيشتر ذخاير رگه اي در ايران كربناتي و از نوع آهك دولوميتي است و در برخي از موارد توفهاي آهكي و توفهاي آندزيتي نيز به عنوان سنگ ميزبان مشاهده مي شوند. عيار اين نهشته ها در سنگ ميزبان اغلب پايين تر از 50 % است. از ديدگاه زمين ساختي، پراكندگي ذخاير باريت ايران به ترتيب در زونهاي ايران مركزي و البرز بيشتر از ساير زونها و از ديدگاه زمين شناختي نيز عمدتاً سنگهاي دوران سنوزوئيك كه در برگيرنده اين ذخاير مي باشد، هر چند اين پراكندگي در ساير دورانهاي زمين شناختي نيز ديده مي شود.
ذخاير معدني باريت در بسياري از نقاط ايران يافت مي شود ولي بزرگترين و مهمترين آنها در اين نواحي حاجي آباد خور و دره كاشان در استان اصفهان، اليت در استان مازندران، جوشالو و آغجه مزار در استان قزوين، باريت الماس در آذربايجان شرقي، باريتين لار در استان تهران، اردکان و هفتهر عقدا و دشت ده در استان يزد قرار دارند. بعلاوه عدسي ها، لايه ها و رگه هاي بسياري در نقاط مختلف از جمله اطراف فريدون شهر، ساوه، دورود، آباده، سمنان، تربت جام، كرج، آشتيان، ورامين و… كشف شده است، ولي وسعت و حجم اين ذخاير محدود است

زمین شناسی کانی باریت

باریت متداولترین کانی باریم دار است که به صورت اتفاقی و گاهی در مقادیر بزرگ مانند رگه ای یا لایه ای تمرکز می یابد. این تمرکز می تواند به صورت تنها یا ترکیب با کانه هایی نظیر فلوئورین، سلستین، کوارتز، گالن، اسفالریت، کلسیت، دولومیت و سیدریت در محیط­های مختلف زمین شناسی روی دهد. اگرچه باریت به صورت کانی همراه رگه های کانه دار سولفیدی در سنگ­های رسوبی بسیار متداول است، جایی که گرهک های (Nodules) کنکرسیونی و بلورهای با رشد آزاد در فضاهای خالی بین بلوری تشکیل می شوند، ذخایر تقریباً خالصی از باریت بوجود می آیند که در بسیاری نقاط، ارزش معدنکاری می یابند. کانی باریت با حضور عنصر باریم در ذخایر قابل توجه کانه های منگنز اغلب با کانه های سرب و روی، مس، آرسنیک، نیکل، کبالت، مولیبدن، تنگستن، وانادیوم، آهن، نقره و تیتانیوم همراهی می شود.

تاریخچه کانی باریت

نام باريت از كلمه يوناني باروس به معني سنگين گرفته­شده و براي اولين بار در سال 1771 توسط هاميلتون و به عقيده برخي از مولفين در سال 1774، توسط شيل به كاررفته است. نام­هاي محلي ديگر براي اين كاني نظير هوي اسپار، تيف، كوك، باريتس و باريتين به كار رفته است.

باريم در سال 1808 توسط آقای هامفری دیوی در انگلستان استخراج شد. اين ماده معدني به دليل وزن مخصوص زياد از سال­هاي 1930 در حفاري­هاي اكتشافي مورد استفاده قرارگرفته است. وزن مخصوص بالا و خنثي بودن آن از نظر شيميايي موجب به كارگيري گسترده­ی اين كاني به عنوان يك عامل وزني در مايعات يا گل­هاي حفاري مي­شود. بيشتر مصرف باريت در صنايع حفاري چاه­هاي عميق نفت و گاز است، به طوري كه تقريباً 85% تقاضا براي اين ماده معدني را در برمي­گيرد كه بالغ بر شش ميليون تن در سال است. گل حفاري در روش دوراني و در مناطقي كه فشار گاز يا مايع در اعماق زياد است، براي محافظت و جلوگيري از فوران چاه يا ريزش ديواره استفاده مي­شود. اين كاني در سال­هاي قبل به عنوان باطله ساير مواد معدني محسوب مي­شد. با آغاز فعاليت حفاري اكتشاف چاه­هاي نفت در ايران، باريت يك ماده معدني اقتصادي به شمار آمد. در ايران تا سال 1338 هجري شمسي، باريت مورد نياز براي شركت­هاي نفتي از خارج تامين مي­شد ولي از اين تاريخ به بعد، اولين استخراج و بهره­برداري از معادن توسط دو كشور عمده باريت ايران و ماگوبار آغاز گرديد و در سال­هاي 56-1355به اوج توليد خود يعني 220هزار تن در سال رسيد.